Decyzje dla rad, miejsce dla postulatów.

Podejmujący decyzję musi brać pod uwagę koszty alternatywne i wybrać najlepsze rozwiązanie, gdyż każda decyzja, wybór – oznacza również (automatycznie) nie dokonanie innego wyboru. Remontujemy drogę A? To nie wystarczy pieniędzy na drogę B. Przeznaczymy więcej pieniędzy na drogi tak, by wyremontować zarówno A jak i B? To musimy przeznaczyć mniej na edukację, zamknąć szkołę lub przedszkole, albo na sport i nie zbudować boiska. Ta prosta zasada należy do fundamentów nauki o ekonomii.

W systemie samorządowym decyzje te podejmują wybierane organy Poznania, prezydent i rada, i za podjęcie właściwych, optymalnych decyzji odpowiadają przed wyborcami.

Zgłaszanie postulatów pozornie jest atrakcyjniejsze, gdyż postulować można wspaniałe rzeczy bez odpowiedzialności, gdyż nie trzeba zwracać uwagi na koszty alternatywne. Po prostu na cierpliwym papierze pisze się uchwały i stanowiska, żądające budowy dróg, wiaduktów, zakupu gruntów pod boiska i place zabaw, tworzenia aptek i szpitali, szkół i przedszkoli, basenów, nawet aquaparków. Uzasadnieniem jest zawsze egoistyczna potrzeba, gdyż „daleko do centrum miasta”, „to jest mi potrzebne” a poza tym ja tak chcę i to ma być. Ekonomia i prawo takich postulatów się nie imają, gdyż postulatów nie trzeba uzasadniać większą liczbą zalet niż wybór alternatywny. W efekcie, egoistyczne postulaty, choć – nomen omen – efektowne, nie są realizowane przez decydentów.

Postulaty bywają pomocne w podejmowaniu decyzji, to z nich tworzy się projekty decyzji do wyboru. Niebezpieczni są jednak pseudopolitycy i awanturnicy, potrafiący swe egoistyczne i całkowicie nierealne żądania mnożyć w nieskończoność. Takich nie zraża ich ani bezmyślność własnych postulatów, ani nawet ich bezcelowość , a zwłaszcza nie dociera do nich, że podobnych egoistycznych żądań ich duchowi kuzyni, awanturnicy z całej aglomeracji zgłaszają wiele, i w tej kakafoni decydent – prezydent bądź rada miasta – nabrali nawyku ignorowania wszystkich. Ich nie przekona argument, że ktoś tak chce, jeżeli będzie to najważniejsze uzasadnienie.

Odpowiedzialny polityk podejmuje decyzje. Chcąc przypodobać się wyborcom uwypukli oczywiście korzyści z wyboru, a koszty alternatywne (czyli z czego trzeba było zrezygnować) zbagatelizuje, może nawet przemilczy. Wybrał optymalną opcję i chce, by jego wyborcy cieszyli się jej zaletami, słuchanie o straconych korzyściach alternatywnych („a za te same pieniądze wydane na to mogliśmy mieć i tamto i tamto”) jest deprymujące. Stojąc jednak przed poważnym wyborem roztropnie rozważy alternatywy. Odpowiedzialność i zdolność do wysłuchania krytyki cechuje mężów stanu.

Egoista nie podejmuje decyzji, bo boi się odpowiedzialności. Nie chce słuchać , skoncentrowany na swym egoistycznym żądaniu, traci czas i energię na mnożenie jednego tylko uzasadnienia – ja tego potrzebuję. Zdolność pojęcia, że to uzasadnienie nikogo nie przekonuje ani zdolność do nauczenia się czegokolwiek jest mu obca. On jedynie postuluje, a odpowiedzialność stara się przerzucić na decydenta. Nawet, gdy żądanie jest dla każdego człowieka przy zdrowych zmysłach nierealne.

W organach władzy publicznej jest miejsce dla kandydatów na odpowiedzialnych polityków podejmujących decyzje i biorących za nie odpowiedzialność. Jest miejsce dla tych, którzy słuchają różnych propozycji i wybierają optymalną opcję. Jest miejsce dla tych, których działania zmierzają do – czasem nawet bolesnego – wyboru.

Miejscem dla tworzenia postulatów są głównie stowarzyszenia, zrzeszenia obywateli, Internet, a także spontaniczne lub stałe grupy wpływu i lobbingowe. Takie grupy nacisku działają na własny koszt i tworzą postulaty na własną odpowiedzialność.

Strzeżmy się naiwnych bądź bezmyślnych egoistów, którzy organy przedstawicielskie widzą tylko jako miejsce zyskiwania taniego poklasku dla wybujałych żądań. Mnożenie egoistycznych postulatów w formie uchwał może na chwilę zaspokoić skrzywioną psychikę niektórych frustratów. Ale spokój sumienia frustratów nie podniesie poziomu jakości życia na Umultowie.

Paweł N. Strzelecki